مفهوم و اهمیت بیمارمحوری در خدمات سلامت
مفهوم بیمارمحوری یعنی ارائه خدمات سلامت با توجه به نقطه نظرات و ترجیحات بیماران و تلاش برای توجه بیشتر به دیدگاه‌های بیماران موضوع نسبتا تازه ای در نظام‌های سلامت به شمار می‌آید. در دهه ۱۹۷۰ نشانه‌هایی از توجه به این موضوع در مقالات حوزه علوم پزشکی دیده شد. موسسه پیکر در سال ۱۹۸۸ طی مطالعاتی که انجام داد،هشت ویژگی کلیدی را برای خدمات بیمار محور برشمرد که عبارتند از:
1. دسترسی به خدمات
2. احترام به ارزش‌ها و ترجیحات بیمار
3. هماهنگی خدمات
4. ارائه اطلاعات، ارتباطات و آموزش
5. آسایش فیزیکی
6. حمایت عاطفی
7. مشارکت دادن بیماران و خانواده آن‌ها
8. آمادگی برای ترخیص و انتقال بیمار
در سال ۲۰۰۱، انستیتو پزشکی آمریکا در گزارش کلیدی خودش با نام عبور از دره کیفیت، بیمارمحوری را یکی از ابعاد کلیدی کیفیت خدمات سلامت معرفی نمود. بعدها موسسات دیگری مانند انستیتو خدمات بیمار محور و موسسه پلتنری در این زمینه عواملی را معرفی نمودند.
با وجود توجهاتی که به موضوع بیمارمحوری صورت گرفته است هنوز به عنوان الزامات اساسی و دارای اولویت خدمات سلامت در نظر گرفته نمی‌شود و با وجود گذشت حدود نیم قرن از پیدایش این مفهوم هنوز جایگاه واقعی خودش را به دست نیاورده است. وجود برخی باورهای غلط در این زمینه موانع زیادی ایجاد کرده است از جمله این که:
• شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد خدمات بیمارمحور موثر است
• ارائه خدمات بیمارمحور بسیار هزینه بر است و گران تمام می‌شود
• ارائه خدمات بیمارمحور وقت زیادی از پرستاران می‌گیرد
• ارائه خدمات بیمارمحور نیاز به ساختارها و برنامه‌های جامعی دارد
• دسترسی بیماران به اطلاعات و پرونده‌های پزشکی، محرمانگی خدمات را مخدوش می‌کند
• بیماران انتظارات غیرمعقولی دارند
• اگر خانواده بیماران درگیر خدمات شوند باعث بروز تاخیر، خطاهای پزشکی و عفونت‌های بیمارستانی می‌شود
• خدمات بیمارمحور باعث محدود شدن کادر درمان می‌شود
با این وجود عوامل بسیاری باعث افزایش توجه به موضوع بیمارمحوری شده است از جمله افزایش انتظارات بیماران، اصلاحات نظام سلامت، وجود برنامه‌های نظارتی و اعتباربخشی بیمارستان‌ها و افزایش رویکردهای مشتری محوری در حوزه خدمات سلامت. شواهدی که اثر مثبت و سازنده مشارکت بیمار و خانواده وی در ارائه خدمات را نشان می‌دهد در حال افزایش هستند و لزوم توجه به رویکرد بیمارمحوری را بیشتر نشان می‌دهد.